Edukacja finansowa nie tylko wzmacnia umiejętności osobiste, ale jest również ważnym czynnikiem pozwalającym uniknąć zadłużenia w przyszłości.
Nauka finansów od najmłodszych lat może mieć decydujący wpływ na dobrobyt ekonomiczny dorosłych jutra.
Nauczanie dzieci zarządzania pieniędzmi jest nie tylko przydatne dla ich przyszłości, ale także odpowiada coraz bardziej oczywistej potrzebie społecznej. Nauka finansów od najmłodszych lat może mieć decydujący wpływ na dobrobyt ekonomiczny dorosłych jutra. Według raportu PISA OCSE jeden na czterech nastolatków w Hiszpanii nie posiada podstawowej wiedzy na temat finansów.
Doświadczenia związane z kryzysem gospodarczym z 2008 r. uwypukliły konsekwencje braku edukacji w tej dziedzinie. Wiele rodzin odczuło skutki kryzysu, ponieważ nie dysponowało narzędziami ani informacjami niezbędnymi do podejmowania świadomych decyzji. Według badania przeprowadzonego przez Krajową Komisję Rynku Papierów Wartościowych (CNMV) istnieje bezpośredni związek między wyższym poziomem kultury finansowej a zdolnością do oszczędzania i inwestowania.
Organizacja pozarządowa Educo podkreśla, że edukacja finansowa nie tylko wzmacnia umiejętności osobiste, ale jest również ważnym czynnikiem zapobiegającym przyszłemu zadłużeniu. Nauka zaczyna się więc w domu i powinna być dostosowana do wieku dzieci, od podstawowych pojęć po bardziej zaawansowane praktyki, które przygotują je do samodzielnego i odpowiedzialnego życia.
Czym jest edukacja finansowa i dlaczego jest niezbędna?
Edukacja finansowa to zbiór narzędzi i wiedzy, które pozwalają zrozumieć funkcjonowanie pieniądza i sposób zarządzania nim w życiu codziennym. Obejmuje ona umiejętność rozróżnienia między wydatkami a dochodami, znaczenie oszczędzania i bezpiecznego inwestowania. Nauczanie tych pojęć ma kluczowe znaczenie dla uniknięcia błędów, takich jak nadmierne zadłużanie się lub impulsywne zakupy, oraz dla promowania odpowiedzialnego podejścia do konsumpcji.
Według ekspertów wprowadzenie dzieci w zarządzanie pieniędzmi już w wieku 4 lub 5 lat może być korzystne. W tym wieku zaczynają one rozumieć pojęcia takie jak kupowanie, oszczędzanie lub wymiana, dlatego jest to odpowiedni moment, aby porozmawiać z nimi o oszczędzaniu, wydawaniu pieniędzy i podziale zasobów.
Sześć praktycznych wskazówek dotyczących nauczania finansów w rodzinie
Poniżej przedstawiamy sześć wskazówek, które pomogą dzieciom nabyć dobre nawyki finansowe:
- Zachęcaj do oszczędzania: podaruj dziecku skarbonkę i pomóż mu wyznaczyć jasny cel, np. zakup książki, aby zrozumiało wartość oszczędzania pieniędzy. Stawianie konkretnych wyzwań związanych z oszczędzaniem sprawia, że koncepcja ta staje się namacalna i motywująca.
- Oferuj wynagrodzenie dostosowane do wieku: tygodniowa kieszonkowa i nauka zarządzania pieniędzmi pomagają rozwinąć samokontrolę i umiejętność ustalania priorytetów wydatków. W ten sposób nauczą się, że pieniądze są ograniczone i będą bardziej doceniać swoje decyzje zakupowe.
- Naucz je wartości i funkcji pieniądza: wyjaśnienie, że pieniądze zdobywa się poprzez pracę i przeznacza na podstawowe potrzeby, pomaga dzieciom szanować pieniądze. Ważne jest, aby zrozumiały, że istnieją priorytety, takie jak jedzenie lub edukacja, i że nie wszystko może być przeznaczone na rozrywkę lub kaprysy.
- Rozróżnianie wydatków niezbędnych od zbędnych: bycie dla nich przykładem będzie miało znaczenie w dłuższej perspektywie. Pokazując, jak podejmować odpowiedzialne decyzje, dorośli mogą nauczyć dzieci różnicy między zakupem niezbędnym a tym, który wynika tylko z chwilowej zachcianki.
- Nauczanie podejmowania mądrych decyzji zakupowych: porównywanie cen, ocena jakości i użyteczności tego, co chcą kupić, to podstawowe umiejętności, które pozwolą im stać się świadomymi konsumentami. Nauka ta obejmuje również kwestionowanie reklam i analizowanie, czy naprawdę potrzebują określonych produktów.
- Korzystanie z cyfrowych narzędzi edukacyjnych: istnieją aplikacje, które poprzez gry przybliżają dzieciom pojęcia związane z zarządzaniem pieniędzmi, oszczędzaniem i inwestowaniem. Alternatywy te umożliwiają naukę poprzez zabawę i dostosowaną do nowych technologii.
Zdywersyfikuj inwestycje w obligacje i lokaty o różnych terminach zapadalności: najlepsza strategia w obliczu spadku stóp procentowych.
Pierwszy kontakt: kiedy i jak zacząć
Wprowadzenie pieniędzy do życia dzieci może nastąpić poprzez codzienne czynności, takie jak robienie zakupów lub stawianie małych wyzwań związanych z oszczędzaniem w domu. Wyznaczanie celów, zastanawianie się nad priorytetami i komentowanie decyzji zakupowych to praktyki zalecane od najmłodszych lat. Z biegiem lat można wprowadzać bardziej zaawansowane pojęcia, takie jak budżet domowy, inwestycje czy analiza ryzyka, zawsze dostosowując je do poziomu zrozumienia dziecka.
Eksperci radzą, aby rozmawiać o pieniądzach w naturalny sposób, unikając traktowania tego tematu jako tabu. Nie zaleca się również wykorzystywania pieniędzy jako narzędzia karania lub nagradzania, ani przekazywania dzieciom obaw lub niepokoju związanych z sytuacją finansową rodziny.
