Odkrycie było możliwe dzięki znalezisku nowych skamieniałości (13 zębów) wydobytych ze stanowiska archeologicznego Ledi-Geraru w Etiopii

Okres między trzema a dwoma milionami lat temu jest krytycznym momentem w ewolucji człowieka: pojawiają się dwa nowe rodzaje, Paranthropus i Homo, a znika potencjalny przodek obu z nich, Australopithecus afarensis, znany jako „Lucy”.

Dokładne poznanie złożonej struktury ewolucji człowieka w tym okresie jest niezwykle trudnym zadaniem ze względu na brak skamieniałości, ale dziś nowe badania dostarczają istotnych informacji: między 2,6 a 2,8 miliona lat temu Australopithecus i pierwsze okazy rodzaju Homo współistniały w tym samym miejscu we wschodniej Afryce.

Odkrycie to było możliwe dzięki znalezisku nowych skamieniałości (13 zębów) wykopanych na stanowisku archeologicznym Ledi-Geraru w regionie Afar w Etiopii, gdzie od 2002 roku Uniwersytet Arizony prowadzi projekt badawczy Ledi-Geraru.

Stanowisko to było już znane z wcześniejszych znalezisk, wśród których znalazły się pierwsze na świecie narzędzia kamienne typu olduvajskiego sprzed około 2,6 miliona lat oraz najstarszy dotychczas odkryty skamielina Homo – szczęka sprzed 2,8 miliona lat.

W tym samym regionie w 1974 roku zespół paleontologów, w skład którego wchodzili Amerykanin Donald Johanson oraz Francuzi Yves Copoens i Maurice Taieb, odkrył szczątki „Lucy”, pierwszego australopiteka afarensis w historii, który został nazwany na cześć piosenki The Beatles granej tego lata w radiu, „Lucy in the Sky with Diamonds”.

Współistnienie obu linii

Szczątki Lucy, która zmarła w wieku około dwudziestu lat, mają od 3,5 do 3,2 miliona lat.

Teraz, w artykule opublikowanym w czasopiśmie „Nature”, zespół wskazuje, że trzynaście zębów pochodzi od Australopithecus (około 2,63 miliona lat) i Homo (między 2,78 a 2,59 miliona lat), co dowodzi, że ponad 2,5 miliona lat temu obie linie współistniały w regionie Afar.

Ale to nie wszystko. Badanie wskazuje, że szczątki te należą do nowego gatunku Australopithecus, któremu nie nadano nazwy ze względu na niewystarczającą ilość znalezionych skamieniałości.

Naukowcy w pobliżu miejsca znalezienia zębówAmy Rector/ Virginia Commonwealth University/ASU

Zespół jest przekonany, że ze względu na swoją morfologię szczątki różnią się od gatunku Australopithecus garhi i A. afarensis, co dowodzi dwóch rzeczy: że zapis kopalny hominidów jest bardziej zróżnicowany niż dotychczas sądzono oraz że nadal nie ma dowodów na to, że gatunek Lucy jest młodszy niż 2,95 miliona lat.

Ponadto odkrycie tych zębów Homo w osadach sprzed 2,6–2,8 mln lat „potwierdza starożytność naszego rodu” – podkreśla Brian Villmoare, badacz z Wydziału Antropologii Uniwersytetu Nevady w Las Vegas i główny autor badania.

„Nowe badania pokazują, że obraz, jaki wielu z nas ma w głowie, przedstawiający małpę, neandertalczyka, a następnie współczesnego człowieka, jest nieprawidłowy: ewolucja nie przebiega w ten sposób” – wyjaśnia paleoekolog i emerytowana profesor Wydziału Ewolucji Człowieka Uniwersytetu Stanowego Arizony, Kaye Reed.

„Mamy tu dwa gatunki hominidów, które występują obok siebie. A ewolucja człowieka nie jest liniowa, jest jak rozłożyste drzewo, niektóre formy życia wymierają” – podkreśla współkierowniczka stanowiska archeologicznego w Ledi-Geraru.

Region Afar

Znalezienie skamieniałości i datowanie krajobrazu nie tylko pomaga naukowcom zrozumieć gatunki, ale także pomaga im odtworzyć środowisko sprzed milionów lat.

Obecnie jałowe tereny Ledi-Geraru, gdzie znaleziono skamieniałości, kontrastują radykalnie z krajobrazem, przez który przemierzały te hominidy między 2,6 a 2,8 miliona lat temu, kiedy rzeki płynęły przez bujną roślinność do płytkich jezior, które z czasem rozszerzały się i kurczyły.

Obecnie zespół Reeda bada szkliwo zębów, aby dowiedzieć się, czym żywiły się te gatunki, i spróbować odkryć, jak wyglądało ich życie, czy walczyły o zasoby, czy też dzieliły się nimi, oraz kim byli ich przodkowie.

„Kiedy dokonuje się ekscytującego odkrycia, jako paleontolog zawsze wiesz, że potrzebujesz więcej informacji” – mówi Reed, ale do tego potrzebne są kolejne skamieniałości. „Dlatego tak ważne jest kształcenie ludzi w tej dziedzinie, aby mogli oni samodzielnie poszukiwać złóż i znajdować miejsca, w których nie odkryto jeszcze skamieniałości” – dodaje.

Znalezienie nowych skamieniałości „pomoże nam opowiedzieć historię tego, co stało się z naszymi przodkami dawno temu, ale ponieważ jesteśmy ocalałymi, wiemy, że stało się to nam” – podsumowuje Reed.